1. Bestuur en organisatie

1.3 Openbare orde en veiligheid

In de Programmabegroting 2022 vindt u een toelichting op onderstaande doelstellingen.

Actualiteit   
De Fryske Marren zet zich in om een veilige gemeente te zijn voor haar inwoners, bedrijven en bezoekers. Samen met hen en met onze samenwerkingspartners zetten wij in op verbinding, vroegsignalering en een integrale aanpak van problematiek. Uit recent onderzoek blijkt dat onze gemeente ervaren wordt als een van de rustigste gemeenten van Nederland. Wij kregen een 8,6 als waardering, op basis van de criteria ‘geluidsoverlast door verkeer, criminaliteit, overige overlast en stormen. Dit sterkt ons in de gekozen aanpak en de integrale samenwerking over de verschillende domeinen heen (verbinding zorg en veiligheid). 

De grote nationale en internationale vraagstukken hebben ook invloed op de veiligheid en veiligheidsgevoel in onze gemeente. De afgelopen periode hebben wij dit onder meer gemerkt aan uitingen van onvrede (protesten, omgekeerde vlaggen), waarbij wij de insteek kiezen om maximaal ruimte te geven en door verbinding te zoeken met organisatoren, het veilig verloop te borgen.  
Daarnaast is er een enorme vluchtelingenstroom op gang gekomen, waarvoor wij in onze gemeente drie opvang locaties hebben gecreëerd voor opvang van vluchtelingen uit de Oekraïne; het AZC Balk is maximaal gevuld en er zijn met spoed wooneenheden gecreëerd om statushouders te huisvesten. Door een goede samenwerking en hulp vanuit zowel professionals als vrijwilligers hebben we dit in goede banen kunnen leiden. Wij volgen en anticiperen pro actief op incidenten peilen het sentiment binnen de opvanglocaties en bij onze inwoners. 

Wij hebben onderzocht hoe we ervoor staan in de aanpak van ondermijnende criminaliteit en hebben inzichtelijk hoe wij organisatiebreed hiertegen drempels kunnen opwerpen. Wij hebben ons tot nu toe vooral gericht op verbetering van het bestaande instrumentarium. Zo hebben wij het werkproces Bibob voor de vergunningverlening geactualiseerd. In het najaar starten wij met de verdere uitrol van de aanpak van ondermijning in de gehele organisatie. Onderdeel hiervan zijn onder meer bewustwordingssessies en trainingen voor bestuurders en medewerkers.   

Verder constateren wij een verschuiving van fysieke criminaliteit naar criminaliteit in de online wereld. Dit punt hebben wij uitgewerkt onder ‘informatieveiligheid’. 

In de tweede helft van 2022 organiseren wij een peiling onder onze inwoners naar de veiligheidsbeleving. Dit gebruiken wij als één-meting en input voor het op te stellen zorg en veiligheidsplan 2023-2026. Uniek aan dit plan is dat wij ervoor kiezen om de beleidsvelden zorg en veiligheid nog meer met elkaar te verbinden, door er één integraal beleidsplan van te maken.  

Informatieveiligheid  
De Fryske Marren neemt de privacy van haar klanten en de informatieveiligheid serieus. Burgers en bedrijven moeten er op kunnen vertrouwen dat de gemeente zorgvuldig en controleerbaar met informatie omgaat en deze goed beveiligt. Over het algemeen kan worden gesteld dat De Fryske Marren op een goede en professionele manier werkt aan het implementeren van de nieuwe kwaliteitscriteria in het kader van informatieveiligheid en privacy. Er zijn binnen de organisatie al veel dingen geregeld en er wordt structureel werk van gemaakt om de informatieveiligheid en privacy verder te optimaliseren. Kort samengevat kan worden gezegd dat we een uitstekende en professionele basis hebben om de veranderingen, nieuwe normen en eisen integraal en structureel onderdeel te laten worden van de bedrijfsvoering.  

Baseline informatieveiligheid Overheid  
Alle overheidsorganisaties zijn gehouden aan het normenkader m.b.t. informatieveiligheid: de Baseline Informatieveiligheid Overheid (BIO). Middels het ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit) verantwoordingsproces, leggen we o.a. verantwoording af over de normen uit deze BIO. Op basis van verschillende testen, analyses en onderzoeken is het BIO-informatiebeveiligingsbeleid (Baseline Informatieveiligheid Overheid) en het bijhorende actieplan vastgesteld.  

De implementatie van het actieplan is vertraagd. Dit heeft te maken met een aantal factoren zoals: functie wisseling(en), landelijke contract opzeggingen en interne capaciteit. Vanuit het bestaande actieplan zijn een aantal acties met de relevante teams opnieuw gepland. De verwachting is dat De Fryske Marren over verantwoordingsjaar 2022, 80% van het vastgestelde niveau zal bereiken. In 2023 gaat er nieuwe externe BIO audit plaatsvinden.  

Opvang vluchtelingen Oekraïne  
De oorlog in Oekraïne is nu ruim zes maanden oud en er is nog geen zicht op een vreedzaam einde aan de gevechten. In Nederland hebben inmiddels zo’n 70.000 Oekraïense ontheemden tijdelijke huisvesting gevonden. In de Gemeente De Fryske Marren hebben bijna 300 van hen een nieuw verblijf gevonden, waarvan meer dan de helft in één van de drie gemeentelijke opvanglocaties.  

In de maand mei opende de derde opvanglocatie haar deuren en waren de crisisorganisatie en voorzieningen voor de ontheemden rond. Medio juni schaalde het bestuur van de organisatie daarom af naar een projectstructuur. Het team van locatiebeheerders is ingewerkt en de bewoners van de opvanglocaties wennen aan de nieuwe situatie. Vanuit de Rijksoverheid zijn verschillende regelingen in het leven geroepen om te voorzien in de belangrijkste behoeften.  

Momenteel wordt er hard gewerkt om de locaties voor langere tijd bewoonbaar te houden en de bewoners te begeleiden naar zelfstandig burgerschap. Ontheemden die aankomen op één van de locaties worden geregistreerd, krijgen een BSN nummer en leefgeld. Velen hebben ondertussen werk gevonden. Kinderen gaan naar school, leren de Nederlandse taal en cultuur kennen en proberen een nieuw bestaan op te bouwen. Daarnaast wordt er op verschillende wijzen ondersteuning aangeboden, zoals medische en psychosociale hulp. 

In de ‘Bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne’ is de specifieke uitkering voor de periode 1 maart tot 1 september 2022 vastgesteld. Zoals in de voorjaarsrapportage al is aangegeven is het normbedrag voor de gemeentelijke opvang ontheemden (GOO) vastgesteld op € 100 per gerealiseerde opvangplek per dag. De hoogte van het normbedrag voor de uitvoeringskosten van de particuliere opvang ontheemden (POO) wordt in een later stadium vastgesteld. Op dit moment vindt er een monitorenonderzoek plaats, waarbij er onderzoek wordt gedaan naar de werkelijke kosten die gemeenten hebben gemaakt. Dit vormt de basis voor het mogelijk naar boven bijstellen van het normbedrag voor de GOO en het realiseren van een normbedrag voor de gemeentelijke kosten van de POO.  

Op basis van de werkelijk gemaakte directe kosten van de opvanglocaties, het maandelijkse leefgeld en de geschatte indirecte kosten kan op dit moment worden gesteld dat het geldende normbedrag toereikend is. 

APV  
Eind 2021 hebben we de APV geactualiseerd waarbij we de laatste ontwikkelingen op het gebied van lachgas en vooral ondermijning hebben meegenomen, het is nu wachten op invoering van de Omgevingswet alvorens wij opnieuw met de APV aan de slag zullen gaan. Het streven is er dat de invoeringsdatum van de Omgevingswet 1 januari 2023 is. De besluitvorming in 1e kamer vindt in november 2022 plaats. 
Wij blijven het komende jaar de gevolgen van de Omgevingswet, de Alcoholwet en de Wet regulering prostitutie op de voet volgen en nemen deze in de APV op wanneer dat nodig is. Dit blijven wij samen met onze veiligheidspartners monitoren. Ten opzichte van de voorjaarsrapportage zijn hierin geen wijzigingen en ontwikkelingen te melden. 

Wet Bibob 
De werking van de Wet Bibob in onze gemeente is geëvalueerd. Dit vormt de basis voor de mogelijke herziening/uitbreiding van het Bibob-beleid. Dit wordt opgepakt zodra hiervoor capaciteit beschikbaar komt.